Гісторыя малой Альжбеткі
Што робіцца за акном? Мяце і трасе сваім дзіравым мехам злая да цяпла Завіруха, шпурляе ў вокны цэлыя прыгаршні халоднага снегу, просіцца малым кацянём у хату, завывае галодным ваўком у коміне і не бачна свету божага і суседскага плоту. Бяда … Куды не кінь вокам, толькі гурбы снегу стаяць сцяною, як у страшнай ледзяной казцы. Такой зімы не бачылі і вашы дзядуля з бабкай. Напэўна, і іх бацькі таксама не бачылі. Хаты замяло па самыя вокны. Што тут пра сцежкі-шляхі, якія зніклі пад ледзяной коўдрай зімовай, казаць. Студзень … ён так у народзе із-за завірухі сваёй завецца.
Малым дзецям было забаронена выходзіць з хаты. А што там рабіць на двары, калі так мяце і сыпле. Выйшаў чалавек і знік бясследна, як і не было яго зусім. Старыя кажуць, што інакш “забярэ цябе ў торбу Нявестка Завіруха і Лунны Конь не дапаможа”. Вось дык жах! Сядзяць па хатах на печы дзеткі, байкі слухаюць, ціхенька паміж сабой размаўляюць:
— А што гэта за дзіва такое Лунны Конь і чаму ён Лунным завецца?
— З Луны ён ці з Марса?
А малая суседская памаўза Альжбетка тут як тут. Як жа ў гэтай справе без яе абыйсціся.
— Слухайце мяне, я усё ведаю. Вось вам крыж! Брахаць не буду, усю праўду раскажу. Неяк тыдзень назад мая бабка прасіла яго прыглядзець за бульбачкай у яме каля лесу…
Маленьки Андрэйка высунуў свой кірпаты нос з-пад кажушка і запытаў хрыплым галаском:
— Бабка казала, што ён раней заўсёды зімой у вёску прыходзіў, двары абыходзіў, ад ваўкоў бараніў. Да хат праводзіў тых, хто ў завірусе шлях дадому свой губляў.
— А ён што, вартаўнік такі ўсім дапамагаць? Там прыглядзі, там абарані, ён жа Лунны Конь.
— А можа гэта і не Конь быў, а анёл добрую сваю справу людзям рабіў? Як жа без анёла шлях свой дахаты ў такую завіруху знайсці? Толькі яму пад сілу аднаму і дапамагчы.
— Раней казалі, прыйдзе Конь у вёску, абыйдзе ўсе двары, вады с калодзежа чыстай нап’ецца, падымецца на дыбкі і пагоніць завіруху ў чыстае поле далей ад хат, і цішэй адразу пачне мясці снегам, і мароз слабейшым становіцца, і зорачкі з месячыкам на небе з’яуляюцца. А там ужо і вясна сваімі раўчукамі песенкі пяе, з дахаў вадзіцай льецца.
— Вясной добра. Можна і ў хаце не сядзець. Спраў на двары вельмі многа. Конь жа гэты можа і раней вясну ў вёску на сваёй спіне прывезці. І запрасіць бы яго да нас трохі раней ….
— А дапамагчы, калі чалавек вельмі хворы, а дактары не могуць ніякай рады даць і лекі не
дапамагаюць, Конь Лунны напэўна зможа?
— Ён усё можа! — сказала, як адрэзала кавалачак хлеба Альжбетка.
На тым малыя і парашылі. Як толькі прыснуць трохі дзед з бабкай, пойдуць адразу Луннага Каня за вёску шукаць ды і прасіць у яго тое, што кожны сам сабе выбраў: хто за хворага чалавека, а хто, каб вясна раней у вёску прыйшла.
Дзверы малыя адчынілі праз сілу. Снегу намяло амаль пад клямку. Выпаўзлі як мурашы на цвёрды наст. Не бачна нічога. Шпурляе і мяце, мяце і шпурляе снег завіруха. Амаль чутно галасы дзіцячыя:
— Трымайся за мяне, Андрэйка, я ведаю ў які бок нам ісці патрэбна.
Пасунуліся дзеці ўздоўж плоту. Альжбетка першая, за ёй, учапіўшыся за кажушок, малы Андрэйка. Толькі слядкі маленькім ланцужком пасля іх засталіся, ды і тыя замёў халодны снег. Раве і стогне ноч, круціць свой млын Завіруха і сыпле быццам мукой на ўсё. Чуецца дзецям, як шэпча яна страшна:
— Куды вам ісці ў такі час, прыпыніцеся на хвіліну, прысядзьце, адпачніце на такім лагодным і пяшчотным снезе.
— Альжбетка, я валёнак згубіў! — заплакаў малы Андрэйка — Не пайду далей, мне жудасна і вельмі холадна.
Спыніліся дзеткі, абняліся. Альжбетка ножку малога крысой кажушка абгарнае.
— Добра ўсё будзе, не плач. Лунны Конь нас у бядзе не пакіне.
А ў самой вочкі самі па сабе заплюшчваюцца. Побач прыціх і хлопчык. Засыпаюць на снезе дзеці і здаецца ім, што і не холадна ў полі, што Вясна ўвесь снег на раўчукі пераплавіла. І вось дзіва: каля іх стаіць высокі да нябёс, але такі ласкавы Лунны Конь. А за спіной Каня злуецца і вые Завіруха, ды не мае моцы падыйсці бліжэй. Вельмі ж яна Каня Луннага баіцца.
Падняўся конь на дыбкі, ды пярэднімі капытамі аб зямлю моцна стукнуў і разышоўся снег, і паляцелі малыя ў цёплую, трохі вільготную цемру. Апошняе, што запомніла Альжбетка — гэта, як Лунны Конь дыхаў на яе зверху і было так цёпленька ёй.
Малых знайшлі сонечнай раніцай, калі Завіруха выбіўшыся з апошніх сіл, схавалася ў лясным гушчары. Хтосці сказаў:
— Глядзіце, Конь стаіць каля бульбяных ямаў.
Падыйшлі бліжэй. Каля чорнай плямы адкрытай бульбяной ямы мноства слядоў ад капытоў конскіх, а самога Каня і не бачна. Заглянулі ўніз і ўбачылі, што на бульбе спяць у абдымку прапаўшыя дзеткі. Спяць і ў сне пяшчотна смяюцца. Ну, як тут на малых злавацца. Галоўнае, што жывенькія і здаровенькія. Альжбетка сонная нешта смешнае рассказвае пра Луннага Каня, які іх усю ноч ад Завірухі і ваўкоў бараніў.
Што са страху не пабачыш! А Андрэйку доўга на вёсцы Запрашальнікам Вясновым называлі. Ён і не спрачаўся. Добрая гэта справа — вясну ў вёску запрашаць. А пра Луннага Каня болей ніхто і не гаварыў.
Яшчэ адна казка з вясковай старонкі. І чаго толькі не гавораць у нашым лясным краі.
Але гэта ўжо зусім другая гісторыя. Да наступнях сустрэч!
21.06.2013, Сяргей Брандт
Каментаваць