Як казкі пераблыталіся

Дзеючыя асобы:

1. 1-шы лесавік
2. 2-гі лесавік
3. Воўк
4. Рэпка
5. Заяц
6. Калабок
7. Лісіца
8. Мядзведзь

На сцэне з’яўляюцца Дзядкі Лесавікі.

1-ШЫ ЛЕСАВІК.
Прывітанне, дружбакі!
2-ГІ ЛЕСАВІК.
Гэта ж мы, лесавікі!
1-ШЫ ЛЕСАВІК.
Сёння мы для вас, сябры,
Не адну, а цэлых тры
Казкі ў лесе адшукалі,
Іх у торбачку паклалі…
2-ГІ ЛЕСАВІК.
Ды пакуль сюды іх неслі –
Казкі ў торбачцы растрэслі.
Казка з казкаю змяшалася…
І такое атрымалася!

1-ШЫ ЛЕСАВІК.
І не ведаем, як быць,
Як цяпер іх раздзяліць?!
2-ГІ ЛЕСАВІК.
Але ж колькі ўжо чакаць!
Трэба й казку пачынаць!
1-ШЫ ЛЕСАВІК.
А якую? Тут іх тры!
2-ГІ ЛЕСАВІК. ( Выцягвае з торбачкі казку.)
Ну… вось гэтую бяры!
А астатнія – убок!
Казка ў нас – пра Калабок!
Толькі штосьці ў ёй не так…
Што ж рабіць нам?
1-ШЫ ЛЕСАВІК.
Вось дзівак!
Пачынай – і будзем бачыць!
( Да залы.)
Просім, дзеці, нас прабачыць!
Калі што не так у казцы –
Не крыўдуйце, калі ласка!
Пачынаем!
2-ГІ ЛЕСАВІК.
Пачынаем!
Занавесу расчыняем!
( Лесавікі ідуць са сцэны, адначасова рассоўваецца
занавеса, за ёй лясная палянка. На палянцы з’яўляецца
Воўк.)

ВОЎК.
Вы мяне, Ваўка, пазналі?
Казкі пра мяне чыталі?
Калі так, дык прывітанне!
( Шэптам.)
Выйшаў я на паляванне!
Па сцяжынцы ў гэты бок
Будзе бегчы Калабок.
Трэба мне ў кусты схавацца,
Свайго часу дачакацца,
Шлях яму загарадзіць…
Ну, а што ж далей рабіць?
( Задумваецца.)
Ці адразу ж праглынуць,
А ўжо потым падмануць?
Не, спачатку падману,
А ўжо потым – праглыну!
( Воўк хаваецца ў кусты, а на палянку
выбягае… Рэпка.)

РЭПКА. ( Спявае.)
Ад дзядулі я ўцякла?
Уцякла!
Ад бабулі я ўцякла?
Уцякла!
Ад унучкі я ўцякла?
Уцякла!
І ад Жучкі я ўцякла?
Уцякла!
І ад кошкі Муркі!
І ад мышкі Нюркі!
( З-за кустоў выскоквае Воўк.)
ВОЎК.
Ад мяне ты не ўцячэш!
РЭПКА( спалохана).
Вой, не трэба! Вой, не еш!
Вой, прыйшла бяда мая!
Вой, загіну зараз я!
ВОЎК.
Нейкі дзіўны Калабок!
Дзе ў яго румяны бок?
Вось і лісце на спіне,
Знізу хвост, як і ў мяне!
( Глядзіць на свой хвост, зноў на Рэпку.)
Нават, не! Ён не ваўчыны,
Гэты хвост… ён – пацучыны!
( Прынюхваецца.)
Бачу – я дарма хаваўся,
На вячэру спадзяваўся!
Бо ад гэтага стварэння
Пах – нібыта ад карэння,
І такі ж, напэўна, смак!
І спявае ён не так…
Гэй, паслухай, Калабок!
Перш чым скочыш на зубок,
Адкажы мне, галубок,
Ад каго ты там ўцёк?
РЭПКА.
Ад дзядулі, гэта раз!
ВОЎК.
Гэта раз!
РЭПКА.
Ад бабулі, гэта два!
ВОЎК.
Гэта два!
РЭПКА.
Ад унучкі і ад Жучкі…
ВОЎК.
Ад якой-такой унучкі?
Ты не з гэтай, пэўна, казкі?
РЭПКА.( Азіраецца.)
Выбачайце, калі ласка!
Бо і праўда, бачу я,
Казка гэта не мая!
( Азіраецца зноў.)
І куды я ўсё бягу,
І спыніцца не магу?
Я ж і бегаць не мастак…
Пэўна, штосьці тут не так!
Колькі ж можна бегчы!
Хоць бы дзе прылегчы,
Або хоць прысесці…
ВОЎК.
Хоць бы каго з’есці!
РЭПКА.
Закапацца б у зямлю!
Вельмі ж я яе люблю!
Я хачу ў гарод, на градку,
Там усё было ў парадку!
( Спявае.)
Там дзедка за рэпку,
А бабка за дзедку,
За бабкаю ўнучка,
За ўнучкаю Жучка,
А за Жучкаю каток…
ВОЎК.
Ды закрый ты свой раток!
Як мяне ты дапякла!
Каб ты звяла ці згніла!
РЭПКА.
Не, згніваць я не жадаю!
Я ж такая маладая,
Мне б яшчэ расці й расці…
А ўжо потым – зацвісці…
Ды і вянуць рана мне…
ВОЎК.
Ты замоўкнеш альбо не!
РЭПКА. ( Крыху цішэй.)
Але ж, праўда, без вады
Дачакаюся бяды
І завяну… А калі
Мне вады пералілі –
То, не буду вам маніць,
Што казаць… магу і згніць!
Вы спытаецеся, як?
ВОЎК( са злосцю).
Каб цябе пагрыз чарвяк,
Альбо мышы, альбо… Зай!
( Аднекуль збоку выскоквае Заяц.)

ЗАЯЦ.
Я не супраць! Толькі дай!
ВОЎК.
Што ты лезеш без чаргі!
Ты ж павінен быць другі,
Ці не гэтак? Пачакай!
Воўк спярша, а потым Зай!
ЗАЙЦ.
Я павінен першым быць,
Але… што з табой рабіць!
Саступаю…
ВОЎК.
Пачакай!
ЗАЯЦ.
Пачакаю!
ВОЎК.
Слухай, Зай!
Ты, напэўна, сярод дрэў
Калабок ужо сустрэў?
ЗАЯЦ.
Я не бачыў калабок!
ВОЎК.
Што, не бачыў?! Жарты ўбок!
Ты яго не абмінуў:
Стрэў, спыніў і праглынуў!
ЗАЯЦ ( спалохана).
Я… не я…
ВОЎК.
Дык так ці не?!
РЭПКА.
Вырашайце без мяне!
Казка гэта не мая,
Калабок, на жаль, не я!
( Да залы.)
Ды чаго мне шкадаваць –
Мне сябе б уратаваць!
Трэба бегчы ў свой гарод!
( Хоча бегчы, Воўк хапае яе за лісце.)
ВОЎК.
Пачакай, караняплод!
Стой ціхенька і маўчы,
І не ўздумай уцячы!
РЭПКА. ( Усхліпвае.)
Ды які з мяне ўцякач…
ВОЎК.
Ты, радыска, плач, не плач –
А цябе не адпушчу!
РЭПКА.
А чаму?
ВОЎК.
А не хачу!
ЗАЯЦ ( нерашуча).
Мо аддай радыску мне?
Я згрызу яе…
ВОЎК.
Э, не!
Не аддам, і не прасі!
ЗАЯЦ.
Ты ж радыску не ясі!
РЭПКА.
Не радыска, рэпка я!

ВОЎК.
Усё роўна – ты мая!
Я цябе ў палон бяру
І з сабою забяру!
Хоць не з’ем – ды проста так!
ЗАЯЦ.
Ну які ж ты, Воўк, дзівак!
Сам не гам, і мне не дам…
ВОЎК.
Добра, я табе аддам
Гэту бурачыну…
РЭПКА.
Рэпку, дурачына!
ВОЎК.
Ты, радыска, лепш маўчы
І мяне не дурачы!
( Зайцу.)
Ты ж за гэта, галубок,
Адшукаеш калабок
І яго даставіш мне!
Мы дамовіліся?
ЗАЯЦ.
Не!
Дзе ж яго я адшукаю?
ВОЎК.
Ты шукай – я пачакаю!
Калі шчыра разабрацца,
Мне няма куды спяшацца…
Я спяшацца не люблю,
Лепш у логаве пасплю.
( Салодка пазяхае.)
Ну а ты старайся, зай!
Гэту морквіну хапай:
Ці вось тут яе з’ясі,
Ці дадому аднясі…
Мне ўсё роўна! Ну, бывай!
Угавор не забывай!
Як не знойдзеш калабок –
З’ем цябе я, галубок!
( Воўк знікае сярод дрэў.)
ЗАЯЦ.( Чухае патыліцу.)
Вось задача дык задача!
Ці то ўдача, ці няўдача!
Дз ж шукаць мне калабок?
Можа ён далёка ўцёк?
Ну а можа сярод дрэў
Хтосьці стрэў яго і з’еў!
Іо Мядзведзь, а мо Лісіца,
Гэта рыжая хітрыца!
І не ведаю, як быць!
Ды і з Рэпкай што рабіць?
Ці на месцы з’есці,
Ці дамоў аднесці?
РЭПКА.
Адпусці!
ЗАЯЦ.
І не прасі!
РЭПКА.
Ну… лісточак адгрызі…
ЗАЯЦ.
Што? Адзін лісточак!
РЭПКА.
Заяц, галубочак!
Ты ж у казках, праўда, дзеці,
Самы добры ў цэлым свеце!
ЗАЯЦ.
Я?! Ды не, я злы, жахлівы!
Толькі вельмі палахлівы…
Ды каб я так не дрыжэў –
Я б Ваўка з Лісіцай з’еў!
Толькі вось, бяда мая,
Усяго баюся я!
Вось цябе я не баюся!
Зараз вось як угрызуся
Прама ў твой салодкі бок…
РЭПКА.
Заяц! Заяц! Галубок!
Ты ж па казках добры, Зай!
Вельмі добры!
ЗАЯЦ.
Ну, няхай!
Дабрыня – мая бяда!
Мне цябе крыху шкада…
Я цябе не стану есці,
І дамоў не стану несці…
Ды баюся я Ваўка!
Ён чакае калабка…
Я ж яго наўрад знайду…
Вой, патрапіў я ў бяду!
( Плача.)
РЭПКА.
Я табе дапамагу,
Чым змагу, і як змагу!
Разам будзем мы шукаць…
ЗАЯЦ.
Абяцаеш не ўцякаць?
Ты ўцячэш – а Воўк мяне
І самога праглыне!
( На палянку выбягае Калабок.)

РЭПКА.
Гэта ж, пэўна, калабок?!
КАЛАБОК.
Ледзь не з’елі! Ледзьве ўцёк!
Ну, няхай бы дзед ды бабка…
Дык яшчэ і курка Рабка!
ЗАЯЦ.
А прычым тут курка?
РЭПКА.
Можа кошка Мурка,
Ці сабака Жучка?
Ну а можа ўнучка?
КАЛАБОК.
Курка Рабка там жыла
І яна мяне…
ЗАЯЦ.
Спякла?
КАЛАБОК.
Не спякла, а знесла!
А потым прынесла
З вуліцы ды ў хатку…
РЭПКА.
Кажы па парадку!
КАЛАБОК.
Па парадку я й кажу!
( Азіраецца.)
Вой, яшчэ й цяпер дрыжу!
Дзе у той хацінцы быў…
Ён схапіў мяне і… біў!
Потым бабка мяне біла,
Ледзь да смерці не забіла,
Ды змарылася, прыстала,
Ад мяне на час адстала.
Пасадзіла на паліцу,
Каб з яе я мог зваліцца,
Калі мышка ля мяне
Прабяжыць, хвастком махне.
Мышкі я не стаў чакаць,
Скок з паліцы ды ўцякаць!
Вой, за што мне лёс такі!
Аж цяпер баляць бакі!
РЭПКА.
Заяц, мне яго шкада!
КАЛАБОК.
Гэта шчэ не ўся бяда!
Як дабег я да варот,
Дык патрапіў у гарод.
Там сядзелі буракі,
Там ляжалі агуркі,
Боб стаяў з гарохам
І цыбулі троху.
Побач кроп, фасоля…
Ну а сама болей
Там было капусты…
Хай ім будзе пуста!
ЗАЯЦ.
Мне б патрапіць у гарод –
Я б набіў капусткай рот!
РЭПКА.
Будзе пуста? А каму?
КАЛАБОК.
Ды, яму!
РЭПКА.
Каму, яму?
КАЛАБОК.
Агароднаму народу!
Ды й самому агароду!
І фасоля, і гуркі,
Кроп, капуста, буракі…
На мяне яны напалі,
Прама ў градку закапалі,
Рэпкай абазвалі,
Дзеда клікаць сталі…
РЭПКА.
Тая рэпка – гэта ж я!
Тая градачка – мая!
Ну а што далей было?
КАЛАБОК.
Мне аж мову зацяло!
Бачу: з хаты дзед імчыць,
Штосьці радасна крычыць
І рыдлёўкаю трасе…
Бабка следам кош нясе.
За бабкай – унучка,
За ўнучкаю – Жучка.
Каля Жучкі кошка трэцца,
А за кошкай мышка прэцца.
Ледзве я ад іх уцёк…
РЭПКА.
Небарака, Калабок!
Нацярпеўся ты бяды
Аж пакуль дабег сюды!
КАЛАБОК.
Зараз у бяспецы я,
Гэта ж казачка мая!
Зараз трохі адпачну
І па казцы шлях пачну…
( Заяц і Рэпка пераглядваюцца.)
РЭПКА.
Казка гэтая твая,
Лішні тут не ты, а я…
Ды не цеш сябе дарма,
Бо спакою тут няма!
КАЛАБОК.
Што? І тут няма спакою!
Гэта што ж са мной такое!
У тых казках мяне білі,
У зямлю мяне садзілі!
І ў сваёй уласнай казцы…
РЭПКА.
Не хвалюйся, калі ласка!
КАЛАБОК.
Як жа мне не хвалявацца!
( Спалохана азіраецца.)
Можа мне куды схавацца?
РЭПКА.
За табою пільна сочуць,
І, напэўна, з’есці хочуць!
ЗАЯЦ.
Што цяпер скажу Ваўку я?!
КАЛАБОК.
Гэта Воўк за мной цікуе?
З’есці хоча! Так ці не?!
ЗАЯЦ.
А цяпер ён з’есць мяне!
( Зноў з’яўляецца Воўк.)
ВОЎК.
Малайчына, даўгавух!
Ты, касы, я бачы – зух!
Калабок знайшоў, я бачу!
ЗАЯЦ.
Я прашу мяне прабачыць!
Не шукаў я анікога,
Не жадаў канца такога!
ВОЎК.
Ну, жадаў ці не жадаў –
Калабок ты мне аддаў!
Забірай сваю радыску!
( На палянцы з’яўляецца Лісіца.)
ЛІСІЦА.
Вы забыліся пра Ліску!
Дзве гадзіны я чакала!
Тры гадзіны я шукала!
Вось знайшла – і што ж я бачу!
( Да залы.)
Я прашу мяне прабачыць,
Ды па казцы, так ці не,
Калабок належыць мне?!
ВОЎК.
Калабок не твой, кума!
Ты злаві яго сама!
Калі зловіш – будзе твой,
А пакуль – ціхенька стой
І маўчы!
ЛІСІЦА.
Што?! Мне маўчаць?!
Буду ўголас я крычаць!
( Крычыць.)
Гэй, усе! Сюды бяжыце!
Мне ў бядзе дапамажыце!
( На палянку выходзіць Мядзведзь.)
МЯДЗВЕДЗЬ.
Ну, каму дапамагчы?
ВОЎК.( Лісіцы.)
Я ж казаў табе – маўчы!
МЯДЗВЕДЗЬ.
Што я бачу! Калабок!
Ад цябе ж ён, Воўк, уцёк?
ВОЎК.
Ну… як бачыш, не паспеў…

МЯДЗВЕДЗЬ.
Ну, калі б ты яго з’еў,
Я б табе надраў бакі
За чужыя калабкі!
Калабок належыць мне!
Зразумела вам ці не?!
Ну, чаго ты, Влўк, чакаеш,
Калабок чужы трымаеш!
Падавай яго сюды,
А інакш – чакай бяды!
ВОЎК( злосна).
Забірай!
МЯДЗВЕДЗЬ.
Давай, давай!
( Забірае Калабка.)
Ну а зараз праспявай
Сваю песню, Калабок!
Ад каго ты там уцёк?
КАЛАБОК.
Ад дзядуленькі я ўцёк!
РЭПКА.
Так, уцёк!
КАЛАБОК.
Ад бабуленькі я ўцёк!
РЭПКА.
Так, уцёк!
КАЛАБОК.
Я яшчэ ад Зайца ўцёк!
ЗАЯЦ. ( Уздыхае.)
Што ж, уцёк!
КАЛАБОК.
Ад Ваўка таксама ўцёк!
ВОЎК.
Ды ўжо ўцёк!
ЛІСІЦА.
Ад Лісіцы не ўцячэш!
МЯДЗВЕДЗЬ.
Сёння ты яго не з’еш!
Супакойся, Калабок!
Ад усіх ты сёння ўцёк!
Не сумуй і не дрыжы,
А далей сабе бяжы!
КАЛАБОК.
Ты мяне не праглынеш?
( Мядзведзь ківае галавой.)
Ты мяне не падманеш?
МЯДЗВЕДЗЬ.
Я цябе не падману!
Я цябе не праглыну!
КАЛАБОК.
Слава добраму Мядзведзю!
( Бяжыць далей, а з лесу выходзяць лесавікі.)
МЯДЗВЕДЗЬ.
Прывітанне вам, суседзі!
1-ШЫ ЛЕСАВІК.
І цябе, сусед, вітаем!
І дабра табе жадаем!
2-ГІ ЛЕСАВІК.
Вельмі добра ты зрабіў,
Што крыху перарабіў
Заканчэнне гэтай казкі…
1-ШЫ ЛЕСАВІК.
А за гэта, калі ласка,
Вось, прымі ад нас калоду!
Тут, у ёй, паўнютка мёду!
2-ГІ ЛЕСАВІК.
Ты яе хутчэй бяры!
МЯДЗВЕДЗЬ.
Шчыры дзякуй вам, сябры!
( Бярэ мёд, ідзе ў лес.)
1-ШЫ ЛЕСАВІК.
Зайцу морквы кош даем!
( Працягвае кош Зайцу.)
ЗАЯЦ.
Я яе ахвотна з’ем!
( Бярэ кош, бяжыць у лес.)
ВОЎК.
Ну а мне?
ЛІСІЦА.
А мне?
1-ШЫ ЛЕСАВІК.
А вам
Анічога я не дам!
Кепска вы сябе вялі!
Так што… прэч адсюль пайшлі!
ВОЎК. ( Лісіцы.)
Я ж казаў табе: маўчы!
Стой ціхенька, не крычы!
І чаго было крычаць!

ЛІСІЦА. ( Да залы.)
Як жа я магла маўчаць!
Гэты шэры абармот
Калабок мой суне ў рот!
Ён жарэ… а я маўчы?!
Рассудзіце, гледачы!
ВОЎК. ( Да залы.)
Вы не слухайце яе,
Што яна там вам пяе!
Калабок – мая здабыча!
2-ГІ ЛЕСАВІК.
Пачакайце, Воўк з Лісіцай!
Не спяшайцеся сварыцца,
Можа лепей памірыцца!
ЛІСІЦА.
Памірыцца з дурнем шэрым?!
ВОЎК.
Гэтай рыжай я не веру!
Ад яе так шмат турбот!
ЛІСІЦА.
Гэты Воўк – дурны як бот!
ВОЎК.
Што?! Як хто?! Ды ты сама
Шмат дурней мяне, кума!
ЛІСІЦА.
З гэткім злыднем ды мірыцца!
2-ГІ ЛЕСАВІК.
Як не станеце сварыцца
І памірыцеся – вам
Я таксама нешта дам!
ЛІСІЦА. ( Ваўку.)
Вой, мой родненькі кумочак,
Ты ж, напэўна, Калабочак
Адпусціць і сам жадаў,
А таму і мне не даў?!
ВОЎК.
Праўду кажаш ты, кума!
Пэўна б, ты яго й сама
Адпусціла?
ЛІСІЦА.
Так, кумок!
Я б пусціла Калабок!
( Да лесавікоў.)
Вось, мы ўжо і сварыліся!
ВОЎК.
Мы з кумою памірыліся!
Дык давайце, што там нам…
2-ГІ ЛЕСАВІК.
Вам за гэта зараз дам
Кніжкі “Як сябе паводзіць”.
( Выцягвае з торбачкі дзве кніжкі.)
ЛІСІЦА.
Стойце! Гэта што ж выходзіць?!
Як калоду з мёдам – Мішку,
А Лісіцы – толькі кніжку!
Што мне з кніжкі той карысьці?!
ВОЎК.
Хіба ж кніжку можна згрызці,
Ці як костку абгладаць?!
2-ГІ ЛЕСАВІК.
Кніжку можна пачытаць!
Можа возьміце?
ВОЎК.
Ну, не!
Падманулі вы мяне!
Эх вы, шкодныя дзядкі!
А яшчэ лесавікі!
ЛІСІЦА.
Мне лухты нагаварылі!
З гэтым дурнем памірылі!
Не жадаю з ім мірыцца!
Буду з ім далей сварыцца!
ВОЎК.
Што ні слова – то мана!
Ды ва ўсім твая віна!
З-за цябе я пацярпеў,
З-за цябе адной не з’еў
Калабок… Ах ты, хітрыца!
І з табой яшчэ мірыцца!
( Воўк кідаецца на Лісіцу, яна бяжыць прэч,
Воўк за ёй.)
1-ШЫ ЛЕСАВІК.
Ну, нарэшце, пастараліся!
З казкай гэтай разабраліся!
Толькі Рэпка засталася…
2-ГІ ЛЕСАВІК.
Ты адкуль тут узялася?
Пэўна, з той, суседняй казкі?
РЭПКА.
Выбачайце, калі ласка!
Лепей мне назад вярнуцца,
Зноў на градцы апынуцца…
1-ШЫ ЛЕСАВІК.
Ну а дойдзеш?
РЭПКА.
Дабягу!
Я без градкі не магу!
( Бяжыць прэч, спявае.)
Хай дзедка за рэпку,
А бабка за дзедку,
За бабкаю ўнучка,
За ўнучкаю – Жучка,
За Жучкаю – кошка,
І мышка…
2-ГІ ЛЕСАВІК.
Ну, трошкі
Разблыталі казкі!
Цяпер без падказкі
Мы вам іх раскажам,
А лепей, пакажам,
Асобна ці разам…
1-ШЫ ЛЕСАВІК.
Але, іншым разам!
Мы стрэнемся з вамі,
Сваімі сябрамі!
Вы толькі чакайце!
А зараз – бывайце!
Нам час развітацца,
У лес свой вяртацца…
2-ГІ ЛЕСАВІК.
А вы не сумуйце,
Урокі рыхтуйце!
1-ШЫ ЛЕСАВІК.
Урокі рабіце,
Ды й казкі любіце!
Хто з казкай сябруе
І дома, і ў школе…
2-ГІ ЛЕСАВІК.
Той не засумуе
Ніколі!
1-ШЫ ЛЕСАВІК.
Ніколі!
К А Н Е Ц

Крыніца: сайт пісьменніка Генадзя Аўласенкі