Казкі беларускія

Частка першая

Калі, стомлены за дзень ад душнай летняй спякоты, шумны горад пачынае засынаць і ў цёмным небе ва ўсёй сваёй пышнасці з’яўляецца Млечны Шлях, настае час казак для маіх маленькіх слухачоў. Халаднаваты ветрык струменіцца ў расчыненыя вокны, а ў госці ўжо спяшаюцца вясёлыя Музы. Услед за імі, нібы вясёлкавыя хмаркі, імкнуцца казачныя персанажы: адважныя, сумленныя і вясёлыя. Усіх іх стварыў Казачнік і яны яму, як маленькія і вельмі любыя дзеці, якія заўсёды спяшаюцца даведацца, што ў гэтым велізарным свеце існуюць дабро і зло. Вось дык казачныя персанажы! Яны заўсёды вераць у сваё жыццё на старонках твораў і ў сваю вялікую ролю на зямлі.
Сёння я раскажу вам гісторыю пра самотнага Гнома, які па добрай волі выпадку сустрэўся са сваімі чытачамі — дзецьмі … У адной далёкай маленечкай краіне, непадалёку ад Паўночнага халоднага мора, жыў добры адзінокі Гном. Ты, вядома ж, мой юны сябар, нічога пра яго і не чуў, у гэтым і няма нічога дрэннага, бо ты жывеш у зусім іншай краіне, якая ляжыць у процілеглым баку ад Паўночнага халоднага мора. Ты спытаеш у мяне, а як жа выглядаў гэты Гном?
Дык вось, выглядаў ён, як выглядае самы сапраўдны Гном — маленькі, добры і яшчэ ён насіў старое пенснэ, бо ён сам пісаў казкі, а як жа іх пісаць, калі ў цябе няма пенснэ. Жыў ён пад дахам даўнейшай хаты, у яго быў вялікі камін, дубовы стол і нават бронзавы падсвечнік, а таксама маленькі ложак, якая стаяў адразу за комінам. У цёплыя летнія вечары наш Гном любіў блукаць па чырвоных дахах, напяваючы сабе пад нос адну з вясёлых сваіх песенек. Але калі наставала восень і яе халодныя вятры і дажджы панавалі над светам, ён запальваў у каміне сухія яловыя паленцы, ставіў свечку на цёмны ад часу дубовы стол і пачынаў складаць новую гісторыю. Гісторый гэтых ў яго назапасілася з гадамі цэлая шафа, але ніхто іх не бачыў ніколі і нават не чытаў, бо Гном быў вельмі сарамлівым. Хоць, па праўдзе, гісторыі гэтыя ўсё ж чула адно шэрае мышаня, якое жыло ў пакойчыку разам з маленькім пісьменнікам. За шафай у падлозе была вялікая шчыліна, якая вяла ў цёплую і сухую норку, дзе мышаня спала і куды даносіліся словы новых цікавых гісторый.

Частка другая
Гном вельмі любіў цішыню па начах і ніхто не мог перашкодзіць яму ў гэтай цікавай справе. Весела трашчалі дровы, а гарэзлівыя цені мітусіліся па сцяне. Унізе спаў стомлены за дзень вялікі горад, а маленькі пакой наведвала прыгожая Муза натхнення з новымі персанажамі. І, нібы адчуваючы гэты ўрачысты момант, сямейства вусатых цвыркуноў, праверыўшы свае вытанчаныя скрыпачкі, пачынала дзіўны канцэрт, чые ноты купіў бы самы вядомы Вялікі тэатр, нават не гандлюючыся. Вось у такой атмасферы пышнага вечара нараджалася новая казка, якую, як і шмат астатніх, ніколі не пачуюць маленькія слухачы. Так бы найхутчэй і здарылася, але раптам Гном захварэў.
Ён ляжаў з высокай тэмпературай на сваім ложачку, ахінуўшыся ў пухнаты шаль з авечай воўны, і жаласна ўздыхаў. А за акенцам скакалі шэрыя вераб’і і чакалі ранішніх хлебных крошак, якіх сягоння чамусьці не было. Мышаня паспрабавала развесці агонь, але абпаліла сабе лапкі. Цвыркуны ж не змаглі згатаваць лекавы чай з язміну таму, што не было свежай вады і агню. Яны доўга сядзелі ў пасцелі хворага, пакуль не прыдумалі папрасіць шэрае мышаня скінуць уніз з даху ліст з новай казкай, якую і прачытаў восеньскі сумны вецер, таямніча усміхнуўшыся. Ён пачаў жангліраваць мокрым шматкаляровым лісцем, чытаючы ім упадабаныя радкі. А ярка-барвовы — прапанаваў занесці гэту казку добрай і ветлівай дзяўчынцы, каля акна якой і рос вялікі стары клён.
Ветру гэта прапанова вельмі спадабалася і ён, надзьмуўшы свае шчокі, пранёс папяровы ліст праз увесь горад, дзе і знайшла яго дзяўчынка. Яна вельмі ўважліва яго агледзела, потым прачытала адзін раз, другі… Казка была вельмі незвычайная і жывая, а ўнізе, у левым кутку паслання, няроўным почыркам мышаняці быў напісаны адрас і адно слова “Дапамажы”. Дзяўчынка сабралася за некалькі хвілін, паклаўшы ў торбу апроч мікстуры, маленькую грэлку і запалкі. Карыстацца ўсім гэтым яе навучыў старэйшы брат, чым яна вельмі і ганарылася. Перад самым адыходам малая захапіла на кухні крыху сыру і печыва.
Зацішнае жытло яна знайшла адразу, гэта было ў дзесяці хвілінах хады ад яе хаты, і ціхенька пастукала. Пачакаўшы хвіліну, яна ўвайшла ўнутр. На вузенькім тапчанчыку, захутаны з галавы да ног, ляжаў маленькі чалавечак, у агмені кешкалася мышаня, перапэцканае ў сажы. Дзяўчынка распаліла агонь, напаіла мікстурай хворага Гнома, накарміла сырам мышаня і печывам зграйку вераб’ёў, паклала ліст з казкай на стол.
І ў падзяку ёй за добрую справу, вусатыя цвыркуны выканалі свой вячэрні канцэрт. З тых часоў было немагчыма разліць іх вадой. Гном цэлую ноч працаваў над новым шэдэўрам. У абед прыходзіла дзяўчынка, карміла сваіх сяброў смачнымі пернікамі, слухала свежыя навіны маленькай кампаніі і накіроўвалася ў рэдакцыю, дзе яе з нецярпеннем чакаў адзін вядомы выдавец, родны дзядуля. Разам яны аддавалі ў друк новую казку і ўжо на наступны дзень усе дзеці гэтага вялікага горада атрымоўвалі па пошце маляўніча аформленую кніжачку. З кожным днём усё больш і больш хлопчыкаў і дзяўчынак за добры ўчынак жадалі для сябе цікавыя казкі ад Гнома. За невялікі час ён стаў знакамітым дзіцячым пісьменнікам і не толькі ў сваім паўночным горадзе. Але гэта ўжо зусім іншая гісторыя….
Што ж было далей з дзяўчынкай і Гномам я раскажу вам, мае маленькія слухачы, у наступны раз. Крэблі – краблі – бумс! Дабранач!

Сяргей Брандт, 07.10.2013