Сонечная паляна, або Прыгоды Вожыка и Зайца ў дзівосным лесе

– Мы вярнуліся, дзядуля Крумкач, – сказаў Вожык замест прывітання. – Але няма ў нас добрых вестак.

– Мы не знайшлі тую паляну, аб якой Вы казалі, – стаў вінавата расказваць Заяц. – Мы бачылі розныя паляны. На іх свеціць сонца, там растуць ягады і грыбы, там шмат кветак і месца хапае ўсім. Але мы не змаглі там застацца і мы не можам паклікаць усіх туды.

– Добры дзень, сябры мае, – з лагоднай усмешкай адказаў Крумкач. – Што ж, так, мусіць, і павінна быць. Нам заўсёды здаецца, што лепш за ўсё там, дзе нас няма. Няўжо так дрэнна было там? Бо ў нас сапраўдная бяда – глядзіце, хутка ад нашай паляны амаль нічога не застанецца.

– Там, дзе мы былі, усё не так, як у нас. Не так, як Вы вучылі нас жыць: каб усім было добра, каб ніхто нікога не крыўдзіў… Мы спадзяваліся, што Вы нешта прыдумалі, што знайшлі адказ на пытанне: як зрабіць нашу паляну ізноў сонечнай – бо перад нашым адыходам Вы збіраліся падумаць, – адказаў Вожык, а Заяц дадаў:
– А яшчэ мы падумалі, што можа тут камусьці патрэбна наша дапамога…

– Мусіць, вы зрабілі правільны выбар, – адказаў Крумкач. – Час пакажа… А цяпер – бяжыце да старога дуба, паклічце майго сябра Пугача…
– Што ты бачыў, Крумкач? – адразу спытаў Пугач, калі зайшоў у дупло, і Заяц з Вожыкам зразумелі, што яшчэ раней гэтыя дзве разумныя птушкі пра нешта дамаўляліся паміж сабой.

– Уніз па цячэнні нашага раўчука шмат паваленых дрэў. Густая смуга вісіць над гэтым месцам. Смуга паднімаецца ўверх, збіраецца хмарай, а потым вецер нясе яе на нашу паляну.

– Што ж, выходзіць, той дзень не мінуў бясследна для нашай паляны, – задумліва сказаў Пугач. – Калісьці даўно над нашым лесам пранеслася моцная бура. Шмат дрэў звалілася тады. Відаць, і папярок раўчука. Сукі іх гнілі і ападалі ў ваду… І там утварылася гаць – раўчуку няма куды стала цячы. Разлілося возера, якое стала забалочвацца. У сонечныя тады дні пара з яго паднімалася высока ўверх і падала ўжо дажджом, ізноў сілкуючы раўчук. Чым больш праходзіла дзён – тым больш разліваўся раўчук, тым больш смугі вісела над балотцам, тым больш станавілася і само балота… Такая мая думка. Што скажаш, Крумкач?

– Так і ёсць, – згадзіўся Крумкач. – Што ж, сябры мае, цяпер мы з сябрам Пугачом пачнём складаць план. А вы абыдзіце ўсіх звяроў на паляне. Клічце ўсіх. Мы будзем самі ратаваць сваю паляну.
– Праўда? Значыць, мы зможам самі прагнаць дажджавыя хмары? Мы зможам ачысціць неба? Мы зможам спыніць дождж? – закрычалі Заяц і Вожык.

– Так, мае юныя сябры !– усміхнуўся ў адказ Крумкач. – У нас павінна атрымацца. Але нам трэба зрабіць вельмі шмат. Мы павінны пабудаваць дарогу да той гаці ўніз па цячэнні раўчука. А потым мы павінны даць магчымасць раўчуку цячы так, як ён цёк раней. Нам трэба зваліць мёртвыя дрэвы ў лесе ля таго месца… нам трэба яшчэ шмат зрабіць. І тады вада сыдзе з нашай паляны. І сыдуць дажджавыя хмары. І прыйдзе сонца.

– Ура!!! – закрычалі ў адзін голас Вожык і Заяц. – Наша паляна стане самай сонечнай!

Яны выбеглі з дупла і пабеглі ад хаткі да хаткі:

– Выходзьце ўсе! Выходзьце! Мы можам самі выратаваць сваю паляну! Мы можам самі, усе разам, вярнуць да нас сонца! Мы можам зрабіць сваю паляну самай сонечнай, самай прыгожай, самай лепшай палянай на свеце! Так кажуць мудры Крумкач і разумны Пугач! Выходзьце ўсе! Мы зможам, калі мы будзем – разам!

Даўно гэта паляна не чула такіх гучных галасоў, і звяры, здзіўленыя, выходзілі з сваіх хатак. Вестка аб тым, што яны самі – самі! – могуць спыніць дождж, імгненна разляцелася па ўсёй вялікай паляне. Звяры верылі і не верылі, але ўсе спяшаліся да хаткі Вожыка: там, на версе старога пня сядзелі Крумкач і Пугач.

– Нашы юныя сябры, Заяц і Вожык, за гэтыя дні шмат блукалі па дрымучым лесе, – загаварыў Крумкач. – Яны бачылі шмат светлых палян, але яны вярнуліся сюды: нідзе для нас не будзе лепшага месца чым тое, дзе мы ўсе нарадзіліся, дзе жылі нашы дзяды і бацькі. І не можам мы проста сысці і пакінуць наш дом. Цяпер мы з Пугачом раскажам наш план. Нас усіх чакае шмат працы. Будзе цяжка, дапамога кожнага вельмі патрэбная… Слухайце…

Усім знайшлася праца: вепрукі і малыя парасяты нарывалі пясок і капалі новае рэчышча для раўчука, зайцы і вавёркі насілі пясок для дарогі да гаці, маленькія мышы ўсёй вялікай сям’ёй шукалі ягады і грыбы для абеду працаўнікам, які рыхтавалі цётка Барсучыха і Аленіха. Магутныя ласі і бабры сталі расчышчаць гаць, сям’я мядзведзяў пайшла валіць старыя дрэвы… Усе-усе былі занятыя, ніхто не сядзеў у сваёй хатцы, нягледзячы на тое, што дождж не сціхаў ні на хвіліну.

Цэлы дзень кіпела праца, і звяры расходзіліся па сваіх хатках, стомленыя, але задаволеныя – усе ўбачылі, як шмат удалося зрабіць, усе паверылі, што ў іх атрымаецца. Калі яны будуць разам.
Але яшчэ не адзін дзень мінуў, перш чым была расчышчана гаць на Ціхім раўчуку – і вада стала сыходзіць з паляны па новым рэчышчы. Яшчэ прыбіралі ў лесе старыя дрэвы, даючы прастор ветру над іх палянай, расчышчалі ад бруду і глею залітыя раней хаткі і норы…

…У тую раніцу Вожык прачнуўся раней звычайнага – яго абудзіла цішыня. Ён ніяк не мог зразумець – чаго не хапае? Тут і Заяц адкрыў вочы.

– Заяц, ты чуеш – ціха зусім, – спытаў Вожык.
– Ага, – адказаў Заяц. – Не чуваць, як дождж шамаціць…

Яны са здзіўленнем прыслухваліся да новых гукаў гэтай раніцы: дзесьці ў лесе нясмела падала голас нейкая птушачка, ёй адказала іншая. А потым раптам усё дупло напоўнілася басавітым гудзеннем – гэта чмель праз адчыненае акенца заляцеў у хатку Вожыка!

Вожык асцярожна ўстаў, крадком, каб не напужаць чмяля, падышоў да дзвярэй і расхінуў іх. Чмель тут жа вылецеў.

А за ім выбеглі з хаткі Заяц і Вожык.

Дажджу не было. Над галовамі сяброў ззяла вымытае, чыстае-чыстае блакітнае неба. А над верхавінамі дрэў усходзіла сонца, і ўжо першыя прамяні яго падалі на куст, што рос над хаткай Вожыка.

– Сонца… – прашаптаў захоплена Вожык.
– Добры дзень, Сонца! – закрычаў, падскокваючы, Заяц.
– Добры дзень, Сонца! – адклікалася рэхам з усіх куткоў паляны.

Гэта выходзілі са сваіх хатак Янот і Барсук, Аленяня і цётка Барсучыха, лісяняты і медзведзяняты, мышаняты і ваўчаняты, бабры і парасяты – усе-усе жыхары паляны.

Яны ўсе сустракалі Сонца.

Даўно гэта паляна не чула такіх гучных галасоў.