|
|
Частка пятая
Нашы продкі назіралі за з’явамі прыроды, у кожнай з якіх ім уяўляўся магутны бог, які кіруе сіламі прыроды.
Некаторыя багі былі найбольш моцнымі і ўшанаванымі, іншым адводзілася меньш значная роля. Таксама былі добрыя і злыя боствы.
Багі знаходзіліся ўсюды: у вадаёмах, лясах, палях, жыллі людзей. І за кожную прыродную з’яву: дождж, вецер, гром, маланку і г.д. – заступалася сваё боства.
Як правіла, злому богу заўсёды супрацьстаяў добры бог, што дарэчы не ўласціва многім
паганскім вераванням, дзе боствы не падзяляюцца па прынцыпу “добры – злы”, “добры – дрэнны”.
Апроч богаў існавалі найнізкія духі (да якіх адносіцца і дамавік), а таксама заа — і — антрапаморфныя міфалагічныя істоты. Усе яны з’яўляюцца неадымнай часткай вераванняў нашых продкаў.
Сяргей Брандт, 02.08.2013
Цікавыя навучальныя апавяданні для маленькіх дзетак, якія пойдуць у школу. Налібоцкі лес
Перш-наперш, мае маленькія сябры, я хачу расказаць вам пра Налібоцкі лес, які часцей за ўсё пушчай называюць. Па чутках, цягнецца гэты абшар ад Міра да Валожына, ад Вішнева да Іўя. А на поўдні масіва — возера Кромань, якое нам з братам бясконцым акіянам здаецца. Сям-там праз лес крынічкі прабіваюцца, а з бакоў непраходныя вялікія рэчкі Заходняя Бярэзіна і Уса сталёвымі стужкамі ляжаць.
Наш лес толькі з выгляду дзікі. А на самай справе, па спецыяльных сцежках, створаных чалавекам, у лесе можна прайсці да месцаў знаходжання рэдкіх жывёл, да палян, дзе растуць кветкі і травы, занесеныя ў Чырвоную кнігу. Усё разам нам, лясным жыхарам, здаецца цэлым сусветам.
Вельмі добра адчуваем мы сябе ў гэтым агульным доме. Ціха тут і ўтульна. Нават сябрук бабёр, да якога на рэчку я хаджу ласавацца рыбай, спакойна будуе свае плаціны. Толькі здараецца, што дзяцел загрукоча і сойка захрыпіць, ці івалга разбудзіць усіх сваім пранізлівым свістам. У вершалінах дрэў час ад часу чутно, як закрычыць голуб, цецярук, нават глушэц, калі насцігнуць іх сваімі кіпцюрамі арол і ястраб.
У гушчары, дзе нізенькі верас туліцца да зямлі, бавяць час зубр і барсук, воўк і мядзведзь, ліса і вавёрка, заяц і алень. Тут яны не асцерагаюцца, што іх патурбуе ражок паляўнічага. Але паміж сабой звяры часта высвятляюць адносіны. Кожны жыхар пушчы пільна сочыць, каб ніхто з суседзяў не ступіў на тэрыторыю, якая засталася ім у спадчыну ад бацькоў. Мядзведзь, наш самы руплівы гаспадар, часта сварыцца з кабаном із-за месца пад дубам, якое кожны лічыць сваёй уласнасцю. У кожнай спрэчцы мядзведзь заўсёды бярэ верх. Тады кабан зарохкае і зляціць яшчэ ў большы гушчар, каб ніколі не пападацца на вочы касалапаму. І гэтак да наступнай спрэчкі. На палянках, дзе так слаўна грэе сонека і лапочуць абапал горкія асіны, сярод дзеразы і моху, усе любяць ласавацца чорнымі ягадамі і брусніцамі. У час смачнай трапезы ніхто не сварыцца і не паказвае свой характар. Усе роўныя за салодкім пачастункам. Вось тут мы з брацікам і пачулі шмат цікавых гісторый з прыгодніцкага жыцця жыхароў Налібоцкага лесу. Але пра гэта ў наступны раз. Фыр-фыр, да сустрэчы!
02.08.2013, Сяргей Брандт
Цікавыя навучальныя апавяданні для маленькіх дзетак, якія пойдуць у школу
Я маленькае рысяня з Налібоцкай пушчы. Там на ўскрайку ляснога возера, у дупле аднаго стражытнага дуба, я і жыву з мамай і татам, а таксама з братам Рысікам. Наш род вельмі знакаміты. Мы нават трапілі ў Чырвоную кнігу. А яшчэ выявы нашых продкаў за сваю мудрасць і шляхетнасць былі ўвекавечаны ў гярбах Вялікага Княства Літоўскага. Калі ты не ведаеш, як мы выглядаем, то я вам коратка апішу. Мы маем жоўтае з рудым футра ў чорныя плямкі. На вушках у нас самыя сапраўдныя, цудоўныя пушысцікі. Мы вельмі любім паляваць і лавіць рыбу. Узбірацца высока на дрэвы нам дапамагаюць вострыя і моцныя кіпцюрыкі. Хоць нас і называюць ляснымі катамі, але хвасты ў нас маленькія. Пра нас яшчэ кажуць: “Пабач, вунь рыська. Не падыходзь жа блізка!” Але маленькія рысяняты любяць гуляць, скакаць, лазіць і коўзацца. Паляваць мы пачынаем з вечара, а потым цэлы дзень мы спім. У апошні час людзі забываюцца, што рысі былі сапраўднымі гаспадарамі лясоў і блакітных азёраў. Але за многія стагоддзі мы былі амаль знішчаны – хтосьці хацеў мець пушыстую шапку, а хтосьці – пудзіла сабе ў дамашні музей у якасці трафея паляўнічага. Вось я і прыдумала сустракацца з вамі, дзеткамі, і расказваць пра сваё жыццё, каб, вы малыя, добра ведалі хто ў лесе і як жыве. Але, прабачце, у мяне яшчэ ёсць шмат спраў і адна з іх самая важная. Патрэбна нацягаць смачненькіх лінькоў для ўсіх на сняданак з маленькага ляснога азярца. Фыр-фыр, да сустрэчы!
01.08.2013, Сяргей Брандт
Частка чацвёртая
Уся прырода для нашых продкаў была адухоўлена. Яна была запоўнена «розумам», «пачуццём» i «словам». У шопаце лiсця, завыванні ветру, плюсканні хваль, у крыку птушак, у мычаннi жывёл — нашы продкi чулi таямнiчую размову з нечым вельмi моцным i мудрым. Свет нашы продкi ўяўлялі сабе наступным чынам:
— Верхнi паверх «Правь», дзе па iх уяўленню жылi багi, якiя правiлi бачным i нябачным
светам. Яго знакам былi птушкi.
— Сярэднiм паверхам быў свет людзей «Явь» — наш матэрыальны свет, даступны чалавечаму розуму, аб’ектыўная рэальнасць. На гэтым паверсе мы i жывём, aб наступных можна толькi здагадвацца. Знакi нашага свету — гэта мядзведзь i воўк.
— І нарэшце — апошні падземны пласт старажытнай славянскай рэальнасці зваўся «Навь». Да гэтага свету людзі спрадвеку ставіліся, як мінімум з асцярогай. (Напэўна, многія з вас чулі выраз «Навьи чары», які дайшоў да нас са старажытнасці. Так кажуць, маючы на ўвазе насланнё, вядзьмарства, чары, якія напускаюць сутнасці іншасвету). «Навь» — гэта свет духаў і мерцвякоў, нябачны для людзей толькі па іх ўласнаму жаданню, які паказвае сябе чалавеку. Тым не меньш, па ўяўленні продкаў, у гэты пласт быцця жывому чалавеку можна было трапіць, напрыклад, праз студню. Знак падземнага свету — Змяя.
Сяргей Брандт, 05.07.2013
|
|
