Жыла некалі вельмі даўно на адным лясным хутары знахарка-лекарка. Хутар той каля самой пушчы знаходзіўся, побач з невялічкім, як дзівоснае люстэрка, возерам. З усіх бакоў жыллё ад дурных позіркаў, ад шалёнага паўночнага ветру густы ядлоўцавы хмызняк закрываў. Хто не ведаў пра маленькую сцяжынку, якая хавалася сярод стогадовых елак і дубоў, той і не ведаў, дзе знаходзіцца жыллё знахаркі. А жанчына для людзей многа добрага паспела зрабіць: ратавала ад цяжкіх хвароб дарослых і дзяцей, страшныя сны вылівала гарачым воскам і папярэджвала заўсёды аб сухавеях і завірухах калючых. Ні днём, ні ноччу не было ў лекаркі вольнага часу за працай сваёй. Але як кажуць мудрыя старыя: “Добрая справа ніколі ў памяці не застаецца”.
Нехта чорныя думкі ў сваім сэрцы схаваў, а потым шлях да нядобрага чараўніка знайшоў. Грошай нават важка адлічыў, каб чары несусветныя на знахарку наслаць. А была ў той жанчыны дачушка гадкоў шасці, з лагодным чыстым сардэчкам, вельмі здольная ў навучанні і спрытная ў працы. Матуля яе іскаркай клікала, бо тварык маленькай дзяўчынкі заўсёды нейкім цёплым святлом зіхацеў.
Ну дык вось, пачаў гэты чараўнік чытаць закляцце з кнігі, зробленай са шкуры людской, каб ператварыць лекарку ў нейкую страшную пачвару і нават да сярэдзіны чорны рытуал давёў, але раптам месяц, які вісеў у небе начным, дакрануўшыся да злыдня, усе нікчэмныя словы знішчыў і ў бок ад жанчыны адштурхнуў. Паляцела закляцце не на жанчыну, а на малую, што побач стаяла. Але нічога не змаглі зрабіць чары – чыстая яе душа была, яшчэ не сапсаваная. Не ў пачвару цяжкае закляцце ператварыла сваю раптоўную ахвяру, а ў прыгожую, зялёнага колеру, знічку-невялічку. Узляцела яна ў начное цёмнае неба і там побач з вялікай блакітнай зоркай засталася. А тое, што не змагло дакрануцца да малой, назад да чараўніка вярнулася і згарэў вядзьмар, як сухая яловая лучына, ў адно імгненне, нават попелу смярдзючага пасля сябе не пакінуў. Як жыў, так і знік, ні кветак табе, ні добрай дамавіны.
Часу з таго выпадку вельмі многа мінула, пачалі людзі забывацца, што здарылася з лекаркай і яе дачкой. Ды толькі тая знічка ўсё часцей папярэджвала людзей, прыходзячы ў сон да маленькіх дзетак кожную суботу, аб хваробе цяжкай, якая на зямля родную з захаду надзвігалася і тлумачыла, што трэба рабіць, каб прыпыніць невядомую хваробу. Малыя потым бацькам сваім раніцай убачанае і пачутае перадавалі. Бацькі ўголас смяяліся: “Чаго толькі дзеткі нашы не прыдумаюць пасля спякотнага летняга дня!”
Смяяліся, смяяліся ды потым заўважаць пачалі: спачатку каровы захварэлі і малако знікла, затым козы, сабакі і куры занядужылі. Прыйшла чарга людзей зорачку малую прасіць, каб абараніла іх хаты і сем’і вялікія. У поўнач, калі месяц худы і тонкі быў, растрасла знічка-невялічка над родным краем сваім нейкія таямнічыя залатыя знакі-рыскі, адгарнула ад людзей жудаснае паветра з хваробай, святлом сваіх зялёных праменьчыкаў усё нядобрае знішчыла. Да самай раніцы над лесам яна вісела, а потым ў ранішнім паветры, два разы людзям лагодна падмігнуўшы, зусім знікла.
Кажуць, што пакуль усё добра на зямлі і ў душах нашых, спіць знічка недзе вельмі далёка, далёка. Але, як толькі пачнуць чорныя хмары набліжацца да зямелькі беларускай, узыдзе яна раптам побач з вялікай блакітнай зоркай, каб дапамагаць і ахоўваць народ наш. Калі вы яе не бачыце, значыць не ўсё так кепска з намі. Не пагублялі яшчэ мы сваё чыстае сумленне, пяшчоту і дабрыню сваю. А душы нашы яшчэ не высахлі і не счарнелі. Да пабачэння, але не забывайце паглядаць наверх.
Сяргей Качанаў-Брандт, 10.03.2015
