|
|
Уступ
Гiсторыя мая, магчыма, будзе недасканалай, бо прайшло шмат часу. Нават яна будзе
трохi iнакшай, чым тая, якую я пачуў першы раз з вуснаў адной зусiм старэнькай бабулькi. У позні зімні вечар, калі завіруха замяла па самы верх схудзеўшы паркан і прынялася падбірацца да даху, калі мароз выў у коміне галодным ваўком, у знямеўшай ад холаду хатцы засталося толькі адно месца, дзе было цёпла і ўтульна. Гэта маленькая ляжанка. Там, пад тоўстай ватняй коўдрай, ляжалі спалоханыя дзеці. А, каб малым было не так страшна, ім нараспеў бабулька расказвала пра розныя казачныя здарэнні.
За сцяной з бярвенняў шалёна гудзеў вецер, дах прамінаўся ад вялізнай колькасці мерзлага снегу, капціў чорным каганец, а перад вачыма дзяцей уставалі фантастычныя вобразы магутных і чароўных персанажаў. Звычайна ўсё нечакана пачынаецца толькі з аднаго слова, а потым ужо не спыніць палёт думак, пакуль салодкі глыбокі сон не заплюшчыць лагодна сваімі цёплымі далонямі стомленыя дзіцячыя вочкі. І там на мяжы, паміж уважлівасцю і санлівасцю заўсёды застаецца сэнс гэтай гісторыі, трохі казачны, трохі сапраўдны, што нават прачнуўшыся, не заўсёды спачатку і зразумееш, а ці было ўсё гэта сапраўды. Полымя даела апошнія дровы і супакоілася, маленькі каганчык таксама стаміўся і, пырхнуўшы напаследак некалькі разоў, патух. Спачатку ў цемры нічога не здаралася, а потым з’явіліся жоўтыя плямы і кругі, а затым і вельмі цікавыя часткі гэтай гісторыі, але малыя ужо моцна спалі і бачылі свае каляровыя сны.
Сяргей Брандт, 14.04.2014
Пераклад на беларускую мову.
ВАСИЛЕ АЛЕКСАНДРИ. ВЕРБНАЯ НЕДЕЛЯ
Завірухі адсвісцелі
І гараць святочным днём
Сонца з вербнаю нядзеляй,
Вярба з сонечным галлём.
Як ад радаснай капелі
Уздрыгнуў здранцвелы дом,
Сонца з вербнаю нядзеляй,
Вярба з сонечным галлём.
Жаваранкі прыляцелі
І запелі пад акном
Сонцу з вербнаю нядзеляй,
Вярбе з сонечным галлём.
Шкода хворых у пасцелі,
Але чакаюць за вуглом
Сонца з вербнаю нядзеляй,
Вярба з сонечным галлём.
Нават хмаркі пацяплелі,
Іх раўняюць з каралём,
З сонцам, з вербнаю нядзеляй,
З вярбой, з сонечным галлём.
Кветкі вочкі праглядзеі,
А калі ж у лес пайдзём
З сонцам, з вербнаю нядзеляй,
З вярбой, з сонечным галлём.
Закахацца не паспелі,
Бо гараць дзівосным сном
Сонца з вербнаю нядзеляй,
Вярба з сонечным галлём.
Вусны неяк аж знямелі,
Мы таемнасць не кранём
У канцы святой нядзелі,
Побач з сонечным галлём.
Сяргей Брандт, 13.04.2014
Пераклад з нямецкай мовы. Інга Зыгнер “ А ты ведаеш які зараз час?”
Зараз сем гадзін раніцы. Маленькі дракончык Цвічок спіць у сваім ложачку і бачыць цудоўны сон пра знойдзены ў зямлі клад. Ён ужо збіраецца адкрыць акаваны меддзю цяжкі куфэрачак, як чуе праз сон словы сваёй мамы Норы:
— Прачынайся, Цвічок, прачынайся!
— Не, не хачу, сонна мармыча дракончык і нацягвае на галаву паласатую коўдру. Яму так хочацца даведацца, што там у куфэрку. Цвічок, уздыхнуўшы, зноў соладка засынае.
— Сынок, ужо чвэрць восьмай гадзіны! – крычыць яму тата Магнус. Аднак з-пад коўдры, якой накрыты сынок, ледзь даносіцца:
— Але я яшчэ не знайшоў ключык да замка і куфэрак пакуль не адкрыты.
І зноў з пакою малога даносіцца нягучнае салодкае сапенне. Тата здзіўлена круціць сваёй галавой і вымаўляе:
— Пра які ты куфар кажаш?
У палове восьмага мама Нора ўпэўнена сцягвае з Цвічка коўдру:
— Цяпер ты абавязкова ўстанеш, соня! Інакш спознешся ў школу.
Дракончык злуецца, бо менавіта ў гэты момант ён ўжо памкнуўся адкрыць знойдзеным ключыкам замочак у куфэрку і паглядзець, што ён змяшчае. Але скарб раптам знік разам са сном і ён няўпэўненымі крокамі ідзе ў ванную.
У сем сорак пяць садзіцца дракончык за стол на кухні. На сняданне грэчневая каша з малаком. Мама ў гэты час робіць бутэрбродзікі для вялікага перапынку ў школе.
Вось і сабраны школьны ранец. Цвічок хутка чысціць зубкі і выбягае на вуліцу.
— Да пабачэння! – крычыць ён сваім бацькам і ляціць, рупліва махаючы крыльцамі, у школу.
— Да пабачэння! – адказваюць бацькі і глядзяць з пяшчотай яму ўслед.
— Няўжо наш сын так і не навучыцца шанаваць свой час? – уздыхае мама Нора.
— Будзем спадзявацца, што гэтаму яго навучаць у школе, — пераканана адказвае тата Магнус.
Застаецца пяць мінут да паловы дзевятага. Пачатак школьных заняткаў роўна ў дзевяць і ва ўсіх дракончыкаў яшчэ ёсць крышачку вольнага часу. Цвічок і Кусайка скачуць на батуце. Гэта так добра ўмацоўвае мышцы ног і вестыбулярны апарат, што вельмі важна для маленькіх пілотаў, якія вучацца ў лётнай школе. Шкада, што Кусайка не можа лётаць – у яго ж няма крыльцаў, але скакаць на батуце яму вельмі-вельмі падабаецца. У дзевяць гадзін настаўніца невялічкага класа звоніць у срэбраны званочак. Усе вучні роўненька становяцца ў лінію на жоўтым пяску.
— Добрай раніцы, дзеці! — вітае іх настаўніца.
— Добрай раніцы¸ Эма! – дружна адказваюць ёй вучні.
— Сёння на нашым новым уроку мы будзем адпрацоўваць перавароты ў паветры, — гаворыць Эма. — У кожнага будзе толькі 30 секунд, каб паспрабаваць. Першай пачне Зі-Зі, а потым у адпаведнасці з алфавітам – усе астатнія. Кусайка сочыць за часам.
Зі-Зі выканала дванаццаць пераваротаў у паветры – цудоўны вынік. Тоўсценькі Хватайка здужаў толькі дзесяць. Зусім нядрэнна, калі ўлічыць, што яго левае крыльца хворае. Кожны паспрабаваў свае сілы і тэхніку пераваротаў у паветры. Але рэкорд лётнай школы дастаўся Лу-Лу, пятнаццаць прыгожых сальта ў паветры. Як не стараўся і не спяшаўся Цвічок, у яго атрымалася толькі дзевяць, але ён нават не турбаваўся з-за гэтага, бо Кусайка змог зрабіць толькі адно адзінае сальта, стоячы на зямлі.
Пе-ра-пы-нак! Дзесяць мінут адзінаццатага. Сядзяць стомленыя, але задаволеныя маленькія пілоты ўсе разам на пясочку і жуюць са смакам свае бутэрбродзікі.
— Мяняю бутэрброд з сырам і вінаградам на што-небудзь іншае, — кажа Цвічок.
— Магу прапанаваць узамен булачку з катлетай і зялёнай цыбуляй! – крычыць Кусайка.
— Мяняемся, — згаджаецца Цвічок.
У 11 гадзін пачынаецца ўрок матэматыкі. Вядзе яго зноў Эма. Яна прыносіць вялікі плецены кошык са спелымі чорнымі вішнямі, каб дзеці маглі іх са смакам падлічыць. У 11.45 усё з’едзена і пералічана. Вучні з ног да вачэй папэцканы салодкім вішнёвым сокам. І настае час яшчэ аднаго цікавага чэмпіянату, “найдалей плюнуць вішнёвай костачкай”.
Працяг будзе.
Сяргей Брандт, 11.04.14
З цыкла “Гісторыі, падобныя на казкі”
Павольна цягнулiся iмгненні, здавалася, быццам i час пад вадой зусiм знiк — толькi адна непраглядная цемень i нiякіх гукаў навокал. Але нейдзе ўнiзе раптоўна загарэлася маленькая, з макавае зерне, іскрыстая кропачка i пачала расцi, а потым знiкла густая чорная цемра i … Сяржук апынyўся на маленькай плошчы вельмi-вельмi цудоўнага мястэчка. Вузенькiя брукаваныя вулачкi, утульныя, упрыгожаныя зялёным хмызняком, дамы пад чарапiчнымi чырвонымi дахамi i кветкi ўсялякiя з усiх бакоў — здалося нават нашаму хлопцу, што ён трапiў зноў у багаты i заможны горад Данцыг. Ды толькі ж той Данцыг застаўся нейдзе на паверхні яго былога жыцця, а хлопцу прыйшлося ступіць у другі невядомы чароўны свет.
Агледзеўся Сяржук і знямеў ад нечаканасці, бо ўсюды пад нагамі ляжалі, як першы снег на зямлі, залатыя важкія манеты і звінелі яны пад падэшвамі яго рудых скураных ботаў. А аднекуль зверху павольна апускаліся ўсё новыя і новыя і не было гэтаму дзіву канца. Пачаў хлопец грошы ў кiшэні збiраць i вадзянога дзякаваць, зусiм запяматаваў пра тое, што нельга золата чапаць. І чым больш станавілася ў хлопца жоўтых манет, тым меньш заставалася часу, каб наверх падняцца. Нейкае дзіва невядомае пачало змяняць вадзянога, які сядзеў амаль каля самай вады. Спачатку знікла зялёная луска на скуры, потым адваліўся тоўсты рыбін хвост, пакрыты цінай і імхом. Апошнім штрыхом вецер здзёр сівыя доўгія космы і смярдзючы, пакрыты сліззю капялюш ….Каля цёмнай вады сядзеў, нібы прачнуўушыся, зусім малады чалавек. Ён ніяк не мог успомніць, што здарылася з ім сто гадоў назад, куды ён ішоў і чаму сядзіць адзін каля старога млыну. Памяць вярнулася з першым сонечным промнем і чалавек, устаўшы, заспяшаўся хуткім крокам у напрамку да вёскі, якая стаяла за лесам мо гадоў сто таму назад, а цяпер толькі чорны быльнёг шалясцеў на месцы разбуранных з часам хат.
І як толькі той наверсе зрабіў першы крок да свайго старога жыцця, Сяржук пачаў ператварацца ў нейкую жудасную істоту. Спачатку яго скура пакрылася зялёнай рыбнай луской, памерам з тыя манеты, што ён збіраў, потым замест ног маладых і спрытных утварыўся усяго за некалькі хвілін тоўсты, нібы бервяно, хвост. Валасы зрабіліся доўгімі сівымі космамі.
Здзіраў хлопец луску, здзіраў, толькі яна яго новай скурай зрабілася на доўгія гады.
Рванула істота, рыба з чалавечым тварам наверх, толькі вада зашумела, закіпела пад моцным хвастом і ўсплыла каля драўлянага кола. Раніца толькі пачыналася, ласкавае сонейка паднімалася над лесам, разганяючы мокры туман па завуголлях. Нейдзе прапеў салавейка, яму адказала адразу зязюлька і змоўкла, быццам засаромелася свайго жадання. Некуды плылі стомленыя хмары, уголас іржаў малады конь, шукаючы свайго згубленага гаспадара.
З вачэй вадзянога дзеда вялізнымі кроплямі каціліся бліскучыя слёзы. Яны, трапіўшы ў цёмную ваду, і ператваралыся ў залатыя дзінары, цахіны і дукаты, якія залатымі сняжынкамі апускаліся на рачное дно…
У вялікім смутку сядзіць вадзяны дзед каля старога млыну, усё чакае, што вось-вось заявіцца юнак, зменіць яго на гэтым месцы. Колькі гадоў прайшло, колькі яшчэ праміне і хто закляцце зніме, ведае, напэўна толькі адзін сведак, стары драўляны млын, які як забыты вартаўнік нашай роднай мовы, стаіць амаль каля самага старажытнага лесу…
Такая вось гісторыя адбылася ў вельмі даўнія часы, але яе водгаласы яшчэ ходзяць уначы ад хаты да хаты, зазіраюць у вокны, стаяць пад дзвярыма, ды толькі вось новае пакаленне наша не чуе гэта, не разумее іх, бо само напэўна ператварылася ў тых дзіўных істот разам с Сяржуком. Збірае яно на дне цёмнага жыцця нашага залатыя манеты і ніколі, напэўна, ужо не верне сабе той добры вобраз патрыётаў краіны сваёй. А пакуль здараецца ўсё гэта побач з намі і мы не бачым гэта, то аб якім працягу гісторыі можна тут гаварыць. Не шукай лепшага праз лёгкае, бо сваё апошняе згубіш.
Сяргей Брандт, 05.04.2014
|
|
