|
|
Частка дзясятая
НАЛIБОКСКАЯ НЕЖЫЦЬ
Не кожны верыць, што так i было
Дачка вясковага равiна
Пасля хваробы памярла.
Гадкоў шаснаццацi, Марына,
Як ружай квёлай адцвiла.
Замест малiтвы — толькi мова:
„Нявiннасць нельга харанiць!”
„Патрэбна вызваць поца Шлёму!”
Закон Талмуда, што тут гаварыць!”
Чакала ў труне нявеста
Шлюб свой заветны назаўжды.
У хатцы цёмнай мала месца
Замест фiранак — лён таўсты.
Да бiмберу хто не ахвочы?
Поц выпiў шклянак, пэўна, тры.
Ён быў гаспадаром той ночы
Да першых промняў, да зары.
У поўдзень дзеўку пахавалi,
На месцы голым, уздоўж радоў.
I ў госцi нежыць не чакалi,
Сярод кароткiх сваiх сноў.
А месяц плыў руды i поўны,
Ад лесу поўз зямельны дух.
Ды цень заглядвала ў вокны
Халодным датыкненнем рук.
Бялёсым лёг туман вiльготны
Ды цiшыня хоць сэрца грэй.
К дварам прыбiлася сумота
I стала зданнем ля дзвярэй.
Загадам Божым, людзям данным —
Жывому — свет, а смерцi — жвiр.
Усё разумна, аж занадта,
Дабру не служыць люты звер.
З крывёй густой на сваiх вуснах,
Тых, хто п’е кроў — чакае грэх.
На хутарах, не толькi беларускiх,
Запамятавалi пра звонкi смех.
За працай, на зямлi цяжарнай,
Нiхто ахвяры не лiчыў.
I толькi, калi ноч без хмараў,
Серп маладзiцы люд касiў.
Затым за чаркай гаварылi:
„Не трэба мёртвага чапаць! ”
I бiмбер горкi моўчкi пiлi,
Каб начэй тых не ўспамiнаць.
Народ мой мае з жыцця казкi,
Фальклор у кожнай вёсцы свой.
На кожны двор свае прывязкi,
Яны схаваны… пад зямлёй.
Ды моладзь слову не паверыць,
Што жахi ёй — хоць кол чашы.
Калi ў поўнач адчынЯцца дзверы
I кроў пральецца ў нямой цiшы.
Сяргей Брандт, 18.09.2013
За ракою — Панямонне,
А за лесам – Шчыры Гай.
Сад калгасны i затонi,
Маеш час — дык завiтай.
Птушак рэдкiх i не бачыў?
Вунь касач, фазан, глухар…
Зайцы па капусце скачуць,
Панямонскi зубр, як цар.
Рысь нырнула ў асiннiк,
Трэск сарокi на ўвесь лес.
Навiн свежых i актыўных
Доўгi лямант да нябес.
У рацэ шляхтуюць плоткi,
Спiць на дне заможны лiнь.
Верасковы смак салодкi,
На прасторы погляд кiнь.
Ад пакосаў i да лесу
Ляжыць святасць-хараство.
Анёл, краю спеўшы песню,
Не дапусцiць сюды зло.
За ракою — Панямонне,
А за лесам — ШчырыГай.
Сад калгасны i затонi,
Для жыцця ў вёсцы — рай.
Сяргей Брандт, 15.09.2013
Гародня стаіць на рацэ Нёман. Гэта ведаюць усе гарадзенцы. А ці ведаеце вы чаму наша рака так называецца? І што азначае слова Нёман? Ну то слухайце:
Некалі даўно, вельмі даўно біла на нашай зямлі крыніца жыцця. Шмат у тыя часы было вады на нашай зямлі. З-за гэтага амаль на ўсёй тэрыторыі Беларусі было вялікае балота.
Балота было пасярэдзіне Беларусі і папрасілі звяры ды птушкі ў Божанькі правесці просты канал ад балота да мора. Каб балота стала меншым ды каб дарога простая была адразу да мора.
Доўга так божаньку прасілі ці не, мы гэтага не ведаем, але нарэшце вырашыў ён што трэба такі канал зрабіць. Тады Божанька паставіў свой палец у сярэдзіне таго балота і пацягнуў свой палец да Балтыйскага мора разгорваючы такім чынам русла ракі.
Як цягнуў Божанька пальцам – зямля разляталася па два бакі. Пыл і грохат усюды стаяў. Цягне Божанька русла, а ў яго проста на шляху, буслянка з малымі буслянятамі стаіць.
Спалохаўся тады бусел за сваё гняздо і сваіх дзетак і кінуўся ляцець да Божанькі. Падляцеў ён да Божанькі ды пачаў клекатаць-верашчаць што было моцы. І так бусел яму растлумачвае і гэтак. Спрабаваў растлумачыць, што русла ракі акурат ідзе да буслянкі – да гнязда бусла. З-за незразумелага клякатання спыніўся Божанька і пачаў услухацца. Слухаў, слухаў таго бусла, але што той казаў, так і не зразумеў, бо бусел надта спалохаўся і ад гэтага спяшаўся каб сказаць многа і шмат усяго патлумачыць…
Адзінае што зразумеў Божанька дык гэта тое, што нельга весці русла проста, а трэба абкружыць нейкую перашкоду. І абвёў тады Божанька вакол гнязда пальцам. Ад гэтага, калі глядзець з вышыні на нашую раку, мае яна простае русла, але недзе бліз Гародні робіць вялікае паўкола, а далей цячэ проста.
І вырашыў Божанька назваць гэтую раку і пачаў думаць як назваць. А паколькі бусел галгытаў нешта незразумелае і не мог адразу Божанька разабраць што той ад яго хоча, то вырашыў выкарыстаць такое слова, якое будзе незразумела нашым дзядам. І назваў божанька нашую раку на незразумелай нам мове.А што тое слова азначае? Адзін Божанька толькі і ведае.
Так з’явілася рака Нёман яшчэ задоўга да таго як з’явіліся тут людзі і так з’явілася яго назва якую і сёння ніхто не можа растлумачыць.
малюнак 1: www.tio.by
малюнак 2: www.be.wikipedia.org
З мёдам сонца прынясла
Працавiтая пчала.
А збiрала з розных кветак,
Дзень у дзень, амаль усё лета.
Запаўняла мёдам соты —
Вельмi смачныя турботы.
Вулей, дзетак даглядала,
Зноў на працу вылятала.
У пчалы сон невялiчкi,
Як святло, што маюць знiчкi.
Узiмку будзе адпачынак,
Заслужыла, малайчына.
Сяргей Брандт, 10.09.2013
|
Рэкамендуем:
|
|
Новыя каментары