Казкі беларускія

Завiруха пачалася знянацку. Нiхто яе i не чакаў, калi на вёску разам з халодным ледзяным ветрам наляцелi цяжкiя ад снегу хмары. Зараўла ў голас, загаласiла, замяла шляхi адразу. Згубiўся пералесак у белым мiльганнi i вёска, накрытая тоўстай пуховай коўдрай, знiкла. А якi быў цудоўны дзень. Марозiк сабе патрэскваў дошкамi плоту, свяцiла добрае сонейка. I што гэта з прыродай зрабiлася, навошта яна гэтак узлавалася на людзей?

З клубамi марознага паветра ў хату ўвайшоў бацька. Ён абтрос з кажуха на дол мокры
cнег i прамовiў:
— Канец свету ды i толькi. Сцяжынку з лесу ў лiчаныя хвiлiны замяло. Гурбы ўжо па пояс, дахаты ледзь дацягнуў свае санкi. I кiнуў каля грубкi доўгi яловы смаляк.
— Навошта, бацька, ты цягнуў яго з лесу? У нас хапае ў сенцах бярозавых дроў — запытаў малы Валодзька, шасцiгадовы сынок гаспадара i падбег да бацькi.
— Завiруха толькi пачалася i сцiхаць не збiраецца, да ранiцы замяце нашу хатку пад самы
дах. Правады парве, такое i раней здаралася, застанемся без свету. Вось смаляк на свечкі i пойдзе.
Валодзька паглядзеў на бацьку — жартуе той, як заусёды, а можа праўду гаворыць? I як гэта з ялiны свечкi можна зрабiць, воску ж няма. Але сеў за стол i пачаў рабiць урокi.
Бацька тым часам шчапаў смаляк на роўныя, даўгiя палачкi i па хаце паплыў густы яловы дух, быццам ялiну з лесу нехта прынёс.
— Вось табе i свечачкi на вечар, можа i хопiць, а там магчыма i завiруха сцiхне.
Раптам маленькая лямпачка некалькi разоў мiльганула i патухла. Хату абгарнула густая цемра, a за акном, як галодны звер, завывала непагадзь, кiдалася ў дзверы, бiла з усёй моцы ў сцяну. Здавалася, што яшчэ трошкi i ўварвецца яна ў хату, залютуе, змяце і замарозiць усе жывое на сваім шляху.
Але што гэта? Каля самага стала ўспыхнуў агенчык i асвяцiлася хата. Бацька трымаў у руках запаленую палачку, яна i давала такое дзiвоснае, казачнае святло. Цемра схавалася пад грубку i ложак. І што не спрабавала зрабiць на двары завiруха — было зусiм не страшна.
— Лучынка ў доўгую зiмовую ноч заўсёды народу дапамагала. Пры ёй пралi жанкi кудзелю, ткалi на кроснах, варылi ежу i сустракалi гасцей. Яе святло назаўсёды засталося ў нашых сэрцах, як знак барацьбы з холадам i змрокам. Маленькая, але святла хапае, каб хату асвяцiць.
З гарышча, з-пад няшчыльна зложаных дошак на стол пасыпаўся жоўты пясок. У грубцы гарэлi бярозавыя дровы. У хаце было цёпла i суха.
— Злуйся, халодная завiруха, але я цябе зусiм не баюся. Палохай у полi свае гурбы снегу,
a ў лесе — бедных звяроў — прамовіў Валодзька, засыпаючы ў ложку. I ў сваiм дзiцячым сне бачыў, як малая лучынка адганяла ад хаты вялiкае мноства снежных ваўкоў, а тыя, пабачыўшы яе жоўтае святло, хавалiся, хто — пад вялiкiя гурбы снегу, хто — у цёмны лес, а хто i за далёкую рэчку.
Святло тоненькай лучынкi дзялiлася ўсiм добрым з хлопчыкам, вучыла не палохацца цемры і спадзявалася, што яно назаўжды застанецца ў памяцi сына гаспадара. Вырасце Валодзька i стане … Але ж прабачце, гэта будзе ўжо зусiм другая гiсторыя.

Да пабачэння, дарагiя мае чытачы, да наступнага разу.

Сяргей Брандт, 22.06.2013